Het wordt veiliger rijden en prettiger toeven op vele wegen binnen de bebouwde kom! Het wachten is nog op het moment dat je ziet, als je Nederland binnen rijdt en vervolgens op het bord dat de maximum snelheden aangeeft, dat de maximum snelheid 30 km/u is binnen de bebouwde kom.

De beleidsadviseur ruimte & mobiliteit van de Fietsersbond, Ross Goorden, ziet het positief in. Eindelijk, verzuchtte Jaap Moerman van de lokale afdeling Haarlem; we wachten er al meer dan 20 jaar op!

Op een zonnige en zomerse zondag halverwege de maand mei hebben 30 (hoe symbolisch) leden van de Regio Haarlem het verleidelijke terras links laten liggen om deel te kunnen nemen aan de themabijeenkomst van de Regio Haarlem van de Fietsersbond. Deze middag was georganiseerd door de Coördinatiegroep van de regio (C-groep: René, Gert, Ad, Kees) mede omdat de in januari geplande jaarvergadering wederom niet door kon gaan vanwege de corona-omstandigheden en de beperkingen om elkaar te kunnen ontmoeten.

René trapt af, heet iedereen welkom en geeft aan dat hij blij is dat zo veel leden gehoor hebben gegeven aan de uitnodiging. Elkaar weer ontmoeten en spreken, dat hebben we enorm gemist! De C-groep heeft gekozen voor een programma bestaande uit een presentatie, discussie met en vragen van de leden en vervolgens een aangeklede borrel. De aanwezige leden zijn afkomstig uit de gemeenten Bloemendaal, Haarlem, Heemstede, Hillegom, Velsen en Zandvoort.

Ross start de inleiding door toe te lichten dat voor de Fietsersbond de STOP-volgorde (stappen, trappen, openbaar vervoer, particulier vervoer) en de fietsfamilie de basis vormt. De fiets is een effectief middel voor de VN-duurzaamheidsagenda. De Fietsersbond wil dat alle straten binnen de kom een limiet krijgen van 30 km/u. Alleen als er een duurzaam veilige inrichting is, kan 50 km/u. Dit beleid gaat zorgen voor veiligheid, meer fietsers en een fijnere stad. Hierbij is een krapper profiel voor de auto acceptabel, waardoor er meer ruimte over blijft voor bijvoorbeeld vergroening.

Een bijzonder moment was november 2020:
SP en GL dienden een motie in (kamerstuk 29398, nummer 862) die werd aangenomen. De kern van het voorstel is dat binnen de bebouwde kom 30 km/u het uitgangspunt wordt.

Het CROW heeft een afweegkader ontwikkeld voor de wegbeheerder. In Haarlem heeft het college beslist dat er als eerste stap 51 wegen naar 30 km/u gaan. In Heemstede is 30 km/u de norm geworden (wordt geleidelijk in 10 jaar gerealiseerd).
Punt van aandacht is de hybride variant ‘GOW 30’ (Gebiedsontsluitingsweg); deze variant is voor diverse wegbeheerders ‘spannend’. D66 heeft onlangs in de Tweede Kamer de minister gemaand meer haast maken en te kijken naar wettelijke normen, dus ook voor het aanpassen van wettelijke normen in de Wegenverkeerswet.
Juist met de 30 km/u-limiet is het goed mogelijk om de rijweg te combineren met aparte fietspaden. Hierdoor kan op het fietspad rustiger gefietst worden en de ‘haastige fietser’ kan dan op de rijbaan verder zoeven. Dit kan dan veilig omdat er een klein snelheidsverschil is met gemotoriseerd verkeer.

De Fietsersbond heeft al een aanzet gemaakt voor een landelijke richtlijn GOW30: asfaltstroken à la fietsstraat, wegbeeld wisselend, eventueel remmers, voorrangskruispunten, zebra’s maken hier deel van uit.

Na de presentatie branden de vragen van de aanwezige deelnemers los.
Een selectie van de vragen en antwoorden vindt u hieronder:

• E-bikes kunnen 25 of harder (45). Waar moeten die rijden?
  De snelheidslimiet geldt voor iedereen, ongeacht het vervoermiddel. Aandachtspunt is de handhaving en zorg is de groei van (snelle) e-brommers.
• Hoe zit het met handhaving?
  In Kennemerland wil de politie niet handhaven in 30 km-gebieden. Heeft ook te maken met rechtelijke uitspraken (norm en wegbeeld moet in overeenstemming zijn).
• Let op! Is de term “fiets” wel wettelijk gedefinieerd en de limiet?
  Klopt, is een grijs punt. Nu moet een racefietser nog op fietspad (en mag harder dan 30). Zie ook verschil van verplicht en onverplicht fietspad.
• Wat leren de buitenlandse voorbeelden?
  In Brussel is alleen het bordje aangepast en dit heeft al tot een substantiële verlaging van de snelheid geleidt. In Helsinki is én de norm én de inrichting structureel aangepast (nu 0 fietsdoden).
• Is er een relatie tussen de verkeersintensiteit en de snelheidslimiet?
  Dit is met name een verkeerskundig argument. Het zit niet hard in het afweegkader. Wel de relatie met de doorstroomfunctie bij veel verkeer; ander punt is wel de vraag wat de tijdwinst feitelijk is. Verlaging van de norm leidt tot een grotere fietsveiligheid, fijner fietsen en hoger aandeel van het fietsgebruik in het totale verkeer.
• Handhaving van de snelheid op Europees niveau:
  in ontwikkeling bij nieuwe auto’s is dat de auto niet sneller kan dan de snelheidslimiet per weg/straat (genaamd ISA=Intelligente Snelheids Aanpassing). Minpuntje: je kunt ISA na het starten uitzetten…. Als dit soort zaken ‘hufterproof’ wordt, kunnen de drempels in de weg er op termijn ook uit. Nederland is inmiddels aan het testen met dit soort ontwikkelingen.
• Wat scheelt 50 naar 30 in luchtverontreiniging en verkeersveiligheid?
  Dit is niet bekend, maar de aanname is dat het positief scoort. Er lijkt wel een relatie met de noodzaak van het plaatsen van verkeerslichten. Die zijn minder nodig doordat je beter op elkaar kunt anticiperen!
• Welke argumenten scoren links en rechts in de politiek hierbij?
  Geert Kloppenburg heeft, mede in opdracht van de Fietsersbond, fietsroutes gefilmd in Haarlem en Rotterdam. Deze discussie raakt mede aan schoolroutes en wordt politiek breed gedragen. Vanuit alle partijen gaat men naar school. Het gaat om de routes naar de (middelbare) scholen toe. NB: de filmpjes en petitie staan ook op onze site: https://bit.ly/36OLKpS. De fietsongevallenstatistieken gaan de laatste jaren niet goed. Op schoolroutes gebeuren veel ongelukken en ook voor de helft op grijze wegen (een grijze weg is een weg die zowel een verblijfsfunctie als een ontsluitingsfunctie heeft). Stijging is in die context te zien van toenemend fietsgebruik.
• Iedereen een fietshelm laten dragen? Dat werkt hiervoor niet echt, mede omdat het de verwachting is dat er dan minder gefietst wordt (en dat meer kinderen met de auto gehaald en gebracht worden).

Wat zijn andere vraagstukken?

• Is eénrichtingverkeer een oplossing? In Vlaanderen wordt dit vaker toegepast dan in Nederland. Aandachtspunt: dan moet men soms omrijden én er is meer ruimte te verdelen. Je kunt ook knippen maken of andere maatregelen treffen (zie de casus Houten).
• Silvia Slaman (FB-Velsen) geeft aan dat samenwerking gezocht wordt met toegankelijkheid Velsen. Dit is immer een stap richting de inclusieve maatschappij. Dit zijn EU standaarden. Zie ook de discussie over de paaltjes/stoepjes/trapjes etc. FB werkt ook veel samen met Wandelnet.
• Wat houdt gemeenten tegen?
  Zie ook de wettelijke vereisten: alleen een bord is niet goed, zo oordelen de rechters al vele jaren. De beweging richting een norm van maximaal 30 km/u gaat nu wel sneller dan eerder gedacht, ook door de Fietsersbond. We denken nu aan een jaar of vijf vanaf nu. De discussie loopt al 25 jaar, maar er zit wel versnelling in. Gemeenten (en provincie) werken met elkaar samen in de MRA (Metropool Regio Amsterdam), onder meer bij de klimaattafel mobiliteit: doelstelling is dat we 8 miljard km minder autorijden in 2030. Daar wordt niet apart op gestuurd/gemonitord. Ross verwijst hierbij ook naar de discussie A8-A9.
• Het Rijk stopt er geen geld in en provincie wel?
  De Fietsersbond heeft een alternatief plan, dat ook gepresenteerd is bij de Provincie.
• Tot slot: hoe kunnen wij als Fietsersbond bijdragen aan 50 wordt 30?
  Het lijkt tot nu toe alleen positief, maar geconstateerd wordt dat niet iedereen staat te springen: politie, ANWB en busvervoerders, maar ook niet alle wijken zijn bij voorbaat positief.
  Ross adviseert: maak een eerste stap! Zie bij voorbeeld het Haarlemse initiatief dat haalbaar lijkt. Daarnaast is het belangrijk om te zoeken naar medestanders bij bijvoorbeeld natuurverenigingen en ‘positieve’ wijkverenigingen. Zoek ook naar positieve argumentatie.

Kees Joustra

Extra informatie via de site van de Fietsersbond:
30 is het nieuwe 50 – VrijwilligersNet (fietsersbond.nl
30 km als nieuwe norm – Site Fietsersbond
liever 30 en meer ruimte voor de fiets

Voor wie nog meer wil weten, kan kijken naar het YouTube-filmpje:
De oplossing voor de GOW30