De Haarlemse Rekenkamercommissie (RKC) deed in 2019 onderzoek naar 25 jaar Haarlems fietsbeleid. Het onderzoek baarde veel opzien, maar kreeg niet veel publiciteit. Uit dat onderzoek, gepubliceerd in augustus 2020, blijkt dat Haarlem op een schaal van 0 tot 4, vrij laag scoort: gemiddeld een 1,7.
De RKC constateert dat er in het beleid (nog) onvoldoende aandacht is voor het volledige spectrum van fietsbeleid en dat het beleid onvoldoende integraal is. Dit blijkt ook uit een vergelijking met andere steden. Waar Haarlem de fysieke kenmerken heeft om een ‘echte’ fietsstad te zijn, blijft Haarlem, vergelijken met de 25 grootste steden, steken in de middenmoot. Het Haarlemse fietsbudget is laag vergeleken met steden die expliciet fietsambitie hebben en lid zijn van het F10-netwerk. Van het budget wordt relatief weinig besteed aan de fietsnetwerk en relatief veel aan fietsparkeren.
Conclusie: fietsvisie loopt spaak in de uitvoering
Op basis van het onderzoek constateert de RKC dat het zeker niet slecht is gesteld met het fietsen in Haarlem, maar dat er, gegeven de kenmerken van de stad en de fietsprioriteit in het beleid, meer mag worden verwacht. Zeker bij de groeiende mobiliteit is het huidige beleid niet toekomstbestendig. Dat komt door de kloof tussen visie en praktijk. De visie is onvoldoende vertaald naar beleid en uitvoering. De hoge prioriteit krijgt daardoor geen praktische herkenbare vertaalslag. Ook is het fietsbeleid versnipperd en wat eenzijdig doordat niet aan alle elementen van een volwaardig fietsbeleid voldoende aandacht wordt besteed. Tot slot maakt de gemeente onvoldoende gebruik van de beschikbare kennis en inzichten van professionals en inwoners van de stad.
Aanbevelingen
De RKC heeft de volgende aanbevelingen geformuleerd voor meer toekomstbestendig beleid:
- Vertaal de fietsambitie naar concrete fietsmaatregelen;
- Maak het fietsbeleid toekomstbestendig.
In het collegeprogramma wordt aangegeven dat de gemeente een hoge fietsambitie heeft. De stad streeft naar een mooie, warme stad en de fietst speelt een belangrijke rol binnen deze visie. Deze ambitie is beleidsmatig nog niet helder uitgewerkt met een duidelijke stip op de horizon voor de fiets en hoe dit gefaseerd en met beschikbare middelen, gerealiseerd kan worden. In het collegeprogramma heeft de fiets een hoge prioriteit volgens het STOP-principe.
Bij het uitwerken van de SOR en andere uitvoeringsgerichte plannen lift de fietskwaliteit van de infrastructuur automatisch mee doordat er uitgegaan zal worden van de huidige inzichten. Een heldere beleidsnota rond fietsbeleid in brede zin ontbreekt nu nog, waardoor er niet proactief rond een breed fietsbeleid wordt gewerkt. Ook ontbreekt er een duidelijk kader voor – veel voorkomende – afwegingen en discussies. Zonder specifieke nota rond fietsbeleid is het lastig voor de diverse actoren (raad, gemeente, in- en extern) gezamenlijk aan diezelfde stip op de horizon te werken. Daarnaast is er geen overzicht van wat er door verschillende partijen gedaan moet worden om de fiets te laten excelleren en de Haarlemse ambitie ‘fiets heeft prioriteit’ ook daadwerkelijk om te zetten.
Het volledige rapport kunt u hier lezen of downloaden via de bijbehorende link.